5kropek: Iwona Chmielewska i książki obrazowe ("Kłopot", "Dwoje ludzi", "Królestwo dziewczynki" i inne)

czwartek, 12 listopada 2015

Iwona Chmielewska i książki obrazowe ("Kłopot", "Dwoje ludzi", "Królestwo dziewczynki" i inne)

Jestem wielbicielką Iwony Chmielewskiej (prawdopodobnie aż po grób i niestety - dla zawartości portfela). To polska ilustratorka, ogromnie popularna w Korei Południowej, a ostatnio również i w Polsce. Tworzy tzw. picture booki, czyli książki gdzie dominującym środkiem przekazu jest obraz, a krótki tekst współgra z całością. Książki Chmielewskiej są bardzo poetyckie, pełne aluzji i symboli, stąd nie wszystkie z nich są zrozumiałe dla dzieci, a raczej przeznaczone dla dorosłych czytelników.

Kłopot. Niechciany i niezapraszany, jednak czasem się pojawia. Tytułowy kłopot z książki to plama, na naprawdę ulubionym i pięknym obrusie mamy. Co teraz będzie, czy da się cokolwiek zrobić? Wszystkie pomysły na ratowanie obrusu okazują się do niczego, bo plama i tak przecież nie zniknie...

„Kłopot” to jednak bardzo dobra i niezwykła książka. Bo nawet coś tak niepotrzebnego i do niczego jak plama, może stać się czymś ważnym i potrzebnym. Coś jak potencjał w katastrofie.

I choć na plamy/kłopoty pewnie dalej będziemy się denerwować, po lekturze „Kłopotu” może przez chwilę pomyślimy o nich inaczej.

Bardzo lubię "Kłopot"; środki wyrazu są tu skromne, ale puenta niesamowita. Chmielewska ciągle gra z czytelnikiem, to co na jednej stronie jest rakietą, już za chwilę zmienia się w sowę, na kolejnej jest komputerową myszką, itd.

Podobny chwyt można znaleźć min. w " O wędrowaniu przy zasypianiu"; palce u nóg zamieniają się nagle w wyspy na oceanie, na następnej stronie są już babkami z piasku, na następnej - pingwinami..

Piękne i eleganckie są "Oczy", czyli opowieść o tym, czym jest dla człowieka wzrok i że ci, którzy nie widzą, również mogą żyć pełnią życia..

Jedna z najbardziej popularnych książek Chmielewskiej to "Dwoje ludzi".

"Gdy dwoje ludzi żyje razem,

to jest im łatwiej, bo są razem,

i jest im trudniej, bo są razem."

W symboliczny sposób Chmielewska pokazuje w swojej książce różne związki i ich etapy; czasem ludzie są blisko i rozumieją się bez słów, czasem każde podąża własną drogą i nie umieją się już spotkać ponownie, czasem jedno wciąż daje a drugie bierze. A finalnie

"Gdy dwoje ludzi żyje razem,

bywa, że mogą zrobić wszystko.

Nawet trzeciego człowieka"

abc.de to szczególna książka. Trochę abecadło, trochę słownik i trochę przewodnik po kulturze niemieckiej, tej z wieków już minionych (mamy tu portrety Bacha, braci Grimm, Goethego..) Premiera książki odbyła się we Wrocławiu, czyli mieście, gdzie kiedyś kultura niemiecka była żywa, a na ulicy można było usłyszeć niemieckie słowa z książki: der Apfel, das Buch, die Brucke, der Meister..Typowe dla Chmielewskiej wycinanki i kolaże, prawie wszystkie w duchu epoki, pomagają przenieść się do nie tak jeszcze dawnych czasów.

Na koniec moje ulubione "Królestwo dziewczynki", czyli subtelna i poetycka opowieść o dojrzewaniu kobiecości.

Gdy po raz pierwszy się z nią zetknęłam, byłam zaskoczona, że ktoś napisał książkę obrazową o dojrzewaniu i menstruacji i to jeszcze w TAKI sposób. Bo choć sama miesiączka już dawno nie jest tematem tabu, to jednak jest ona trochę spychana gdzieś na margines świadomości samych zainteresowanych; skoro już musi być, to niech chociaż szybko minie i nie boli.

Chmielewska w swojej książce stara się sięgnąć do TAJEMNICY. Bo to dość tajemnicze, że dziewczynka nagle staje się kobietą, wszyscy patrzą na nią trochę inaczej, a i ona sama widzi świat tak jak nigdy wcześniej. Podkreślają to piękne i poetyckie metafory Chmielewskiej, zarówno w treści jak i ilustracji, złote (!) krawędzie kartek.

Choć dorastanie bywa dość bolesne (burze hormonów), Chmielewska jednak zaprasza czytelnika, by przyjrzeć się tej metamorfozie z bliska i zachwycić jej pięknem. Z czasem przecież wszystko się uspokaja, a wtedy dziewczynka „Na swoich mapach, oprócz rwących potoków i burzliwych wodospadów, zaczęła odkrywać łagodne, słoneczne doliny i ciepłe jeziora, a mroczne lasy stawały się przyjazne”. Dorastanie się kończy, a zaczyna pewna siebie kobiecość.

„Wiedziała już, że jest Królową,
najważniejszą figurą na swojej szachownicy”.