Instytut Książki, I.Chmielewska „Pierwsze abecadło”

„Pierwsze abecadło” czyli książka, którą od kilku lat dostaje każdy polski pierwszoklasista. Znajdziemy tu piękne ilustracje I.Chmielewskiej, sporo fragmentów literatury dziecięcej, literkową wycinankę i krótki poradnik dla rodziców, jak zachęcić dziecko do czytania. Moim zdaniem „Pierwsze abecadło” może się spodobać przy dwóch podejściach.

Pierwsze to w wieku 5-7 lat, kiedy dzieci nie za bardzo jeszcze znają litery, ale są już ich ciekawe, szukają liter w swoim otoczeniu i chętnie zgadują, jaką literkę w książce tworzą atleci, jaką złożone ręce, a jaką literę oznacza oko. Nie wszystkie (małe) ilustracje zgadliśmy, ale też może nie każda oznacza literkę i pasującą do niej rzecz (zwłaszcza jeśli chodzi o dołączony do książki wycinany alfabet).

Drugie podejście do książki to inspiracja dla 6-9 latków. W książce znajdziemy fragmenty literatury rozmaitych polskich pisarzy, można wybrać cos dla siebie i później doczytać. Nam się spodobał fragment „Hihoptera” M.Musierowicz, nie wiedziałam, że pisarka napisała też coś dla młodszych dzieci.

Zastanawiam się, czy „Pierwsze abecadło” rzeczywiście potrafi zachęcić dzieci do czytania, bo 7-9 latki zwykle nie lubią samodzielnie czytać długich tekstów bez obrazków, a tutaj tak właśnie jest. Niezbędny jest z pewnością rodzic, albo ktoś dorosły, kto dziecku przeczyta, a przy okazji się zorientuje, że jednak oferta literacka kierowana do dzieci mocno się zmieniła przez ostatnich kilka dekad. Pojawili się nowi, współcześni autorzy i nie trzeba koniecznie czytać M.Konopnickiej (zwłaszcza jeśli ktoś nie lubi). Z dorosłymi jednak bywa różnie, niektórzy sami nie lubią czytać („statystyczny Polak czyta rocznie…”), a wielu po całym dniu pracy jest po prostu zbyt zmęczonych, żeby jeszcze czytać długie lektury. Stąd jako miłośniczka komiksów tak sobie myślę, że można było do zestawu dorzucić kilka stron z komiksami np. A.Święckiego, żeby rzeczywiście zachęcić do czytania pierwszaków, zwłaszcza gdy pomoc dorosłego nie jest dostępna.

Trzy książki dla dzieci o wyborach i głosowaniu. „Głosuj na prezydenta! Kogo wybiorą zwierzęta?”, "Głosuję! Wybieram", "Głosujcie na wilka"

Wybory polityczne wywołują wiele emocji i nawet przedszkolaki, które nie za bardzo jeszcze rozumieją czym jest polityka, po wiszących na mieście plakatach widzą, że coś nowego się dzieje wokół.

Świetną książką, która dobrze wyjaśnia jak działa demokratyczny mechanizm wyborczy, jest „Głosuj na prezydenta!” A.Rodriguesa. Historia zaczyna się od tego, że rządzący do tej pory lasem lew przekierował bieg rzeki, aby stworzyć basen przed swoją kryjówką. Wzbudziło to oburzenie wśród pozostałych zwierząt, a ponieważ nie pomogły protesty i manifestacje, postanowiły wybrać nowego króla. Najpierw powstał regulamin wyborczy (wybory każdej wiosny, każdy może kandydować itd.) Zgłosili się 4 kandydaci (leniwiec, kobra, małpa, no i lew), którzy ogłosili swoje programy, zaczęli rozdawać ulotki, organizowali wiece, debaty itp.  W dniu wyborów każde zwierzę oddało swój głos do urny.

Książka najbardziej zainteresuje młodsze dzieci szkolne. Starsze zwykle już wszystko wiedzą, a przedszkolaki rozumieją trochę za mało. „Głosuj” to książka, którą  dobrze się czyta zwłaszcza przed wyborami, jest atrakcyjnie zilustrowana, nie przegadana, tylko to co najważniejsze. A ci, którzy lubią definicje i wyjaśnienia, na końcu książki znajdą słowniczek wyborczych terminów.

Do nieco starszego odbiorcy skierowana jest inna książka dla dzieci - „Głosuję! Wybieram!” M.Shulmana. Na prostych przykładach dzieci dowiedzą się z niej, na czym polega wybór i głosowanie i dlaczego warto oddać swój głos. Książka jest nieprzegadana, a jak to zwykle bywa z książkami zilustrowanymi przez S.Blocha, ilustracje przyciągają uwagę małych czytelników.

I jeszcze jedna, najnowsza książka o głosowaniu i wyborach czyli „Głosujcie na wilka” D.Cali. W gospodarstwie są wybory na przywódcę, wygrywa je wilk. Po tych wyborach zaczynają się jednak dziać dziwne rzeczy, znikają kury i inne zwierzęta. Winni zostają zdemaskowani, władza przepędzona i znów trzeba zrobić wybory. Tym razem w konkury staje lis..

„Głosujcie”  jest trochę pesymistyczną książką. Po pierwsze rządzący łatwo wykorzystują wyborców, potrafią ich podejść. Z drugiej jednak strony wyborcy też w jakiś sposób zostają zdemaskowani. Bo co jest dla nich najważniejsze? Żeby rządzący był miły i przystojny. Jakkolwiek źle to brzmi, jest to stara prawda o wyborach, że wyborcy najczęściej kierują się mocno nieracjonalnymi argumentami przy wyborze kandydata na którego będą głosować. Morał autora, D.Cali jest więc niezbyt wesoły; władza wykorzystuje wyborców, bo też i wyborcy nie potrafią się kierować rozsądkiem, praktycznymi zasadami i wyobraźnią polityczną.

Głosuj na prezydenta! Kogo wybiorą zwierzęta?

A.Rodrigues

Dwukropek 2020

Wiek: 5+

Głosuję! Wybieram!

M.Shulman, S.Bloch

Muchomor 2022

Wiek: 7+

Głosujcie na wilka

D.Cali, M.Clavelet

Zakamarki 2023

Wiek: 6+

S.Bohleman, E.Dziubak „Mamusiu, jak wielki jest świat?”

 

„Mamusiu, jak wielki jest świat?” czyli trochę filozoficzna, wyciszająca a zarazem piękna historia o zachwycie nad światem i relacji między rodzicem a dzieckiem.

Mały Kocurek po kolei zadaje mamie pytania; czy świat jest wielki, długi wysoki? Czy gwiazdy są daleko, czy można do nich dotrzeć? Mama odpowiada jak potrafi, raczej nie wdając się w naukowe zawiłości, mówi po prostu tak, żeby przedszkolak mógł to sobie łatwo wyobrazić. Najważniejszym jednak przesłaniem jest ciepło bijące z książki; mały kocurek bardzo chciałby obejść dookoła cały świat, ale dla swojej mamy to on jest całym światem. Bo każda miłość jest tak wielka, że sięga o wiele dalej niż można to sobie wyobrazić.

Więcej książek z il.E.Dziubak TU

Mamusiu, jak wielki jest świat?

S.Bohleman, E.Dziubak

Nasza Księgarnia 2023

Wiek: 4+

E.Pałasz, D.Czerniak-Chojnacka „Jedzcie dzieci!”

 Zasady stosowania interpunkcji nie zawszą są jasne, z pomocą może przyjść książka E.Pałasz „Jedzcie dzieci!” Już sam tytuł pokazuje, że w zależności od tego, gdzie postawi się przecinek, zdanie może mieć całkowicie różne znaczenie. Z książki dzieci dowiedzą się nie tylko gdzie się stawia przecinek, ale również kiedy postawić nawias, cudzysłów czy dwukropek. Autorka książki bardziej niż na ortograficzne regułki, stawia na krótkie historie, oczywiście ze znakami interpunkcji w roli głównej.

Tekst w książce jest dobry, ale najbardziej zachwycają mnie fantastyczne ilustracje D.Czerniak-Chojnackiej, jednej z moich ulubionych współczesnych ilustratorek książek dla dzieci. Ilustracje zresztą grają w tej książce ważną rolę; książka o zasadach interpunkcji kojarzy się z czymś bardzo nudnym, natomiast ilustracje Czerniak-Chojnackiej wnoszą sporo emocji i nie do końca oczywistych skojarzeń.

Jedzcie dzieci!

E.Pałasz, D.Czerniak-Chojnacka

Dwie Siostry 2023

Wiek: 7+

Bardzo dobre komiksy E.Gravel

 Seria „Arlo i Pips” to perypetie dwóch kolegów – wrony i kurczaka. Ostatnio ukazała się już 4-ta część tej serii, gdzie w humorystyczny i zupełnie bezbolesny sposób autorka przemyca całkiem sporą dawkę wiedzy na temat możliwości i zachowania wron. Okazuje się, że w porównaniu z innymi ptakami wrony mają naprawdę spore mózgi, niektórzy nawet twierdzą, że inteligencją potrafią dorównać 7-latkom. Każda część skrzy się od inteligentnego humoru, a my czekamy na kolejne części.

„Fake newsy. Inwazja morderczych majtek” to już książka, która w prosty i przystępny sposób prezentuje problem, z którym nawet wielu dorosłych nie wie, jak sobie radzić. W jaki sposób ludzie/media manipulują informacjami, jak odróżnić fake newsy od tych prawdziwych? Jest kilka sposobów by odróżnić prawdę od fałszu, ale nawet one nie dają 100% pewności. Jednak ponieważ żyjemy w zalewie przeróżnych informacji, warto umieć je już na wstępie sortować, wybierać rzetelnych autorów, być czujnym na wszelkie próby manipulacji i nie dawać się łapać na clickbajty.

Autorka przyznaje, że oddzielanie informacji prawdziwych i fałszywych jest tym trudniejsze, bo wszyscy ulegamy tzw. efektowi potwierdzenia czyli „nasze mózgi są świetne w zwracaniu uwagi na informacje, które potwierdzają nasze przekonania.” Ale mimo to warto nie trzymać się utartych schematów myślowych i analizować każdą opinię z różnych punktów widzenia.

Arlo i Pips. Król ptaków

E.Gravel

Nasza Księgarnia 2023

Wiek: 5+

S.Lundberg „Ten ptak, co mieszka we mnie, leci dokąd chce”

 Mała Berta Hansson mieszka w szwedzkiej wiosce i cały dzień pomaga w gospodarstwie. Najbardziej jednak uwielbia malować i skrycie marzy, że kiedyś wyjedzie ze swojej wioski i zostanie malarką. Przy tym wszystkim jej mama ciężko choruje na gruźlicę, a tata zdaje się całkiem nie rozumieć jej potrzeb.

Książka „Ten ptak, co mieszka we mnie” jest niestety trochę przewidywalna. Już po pierwszych stronach wiemy na czym polega dramat głównej bohaterki i jak to się może skończyć. 100 lat temu i więcej, biedne dzieci z wioski miały małą szansę na kontynuowanie edukacji, ale nasza bohaterka ma więcej szczęścia. Stąd też i to najważniejsze, tytułowe przesłanie książki, że w życiu czasem nawet to co całkiem nierealne, może się jednak stać, bo wewnętrzny głos bywa silniejszy niż ograniczające uwarunkowania i cały czas szuka swojej drogi.

Współcześnie czasy są już inne, ale bywa, że droga ku realizacji marzeń jest równie trudna jak u Berty. Wciąż przecież zdarza się, że otoczenie krzywo patrzy na wyróżniających się ekscentryków, a rodzice nie rozumieją zainteresowań swoich dzieci, które nie chcą podążać jedynie słuszną ścieżką kariery zawodowej. W posłowiu do książki A.Sundqvist mocno podkreśla prawo dziewczynek do określania swojej przyszłej drogi życiowej, ale przecież ten postulat dotyczy wszystkich dzieci, bo i chłopcy mają prawo do wyboru swojej przyszłości, a nie zawsze mają taką szansę.

Piękne i intensywne są ilustracje S.Lundberg, a czytelnik bez trudu wczuwa się w sytuację Berty. Oprócz ilustracji i budującego zakończenia, chyba najbardziej cenny jest sam tytuł książki, a także poruszająca postać umierającej matki Berty. To w niej dziewczynka miała główne wsparcie w swoich artystycznych działaniach. Na szczęście po jej śmierci znajduje się jeszcze ktoś, kto odkrywa talent Berty.

 

Ten ptak, co mieszka we mnie, leci dokąd chce

S.Lundberg

Wytwórnia 2023

Wiek: 10+