Dobre książki o zwierzętach („Któredy do Yellowstone?”, „Co budują zwierzęta?”, „Wszystko o niedźwiedziach”, „Dzika książka o dzikach”)

 M jak Mizielińscy - Dzika podróż po parkach narodowych

Nawet w pandemii można podróżować - palcem po mapie. Taką podróż, w dodatku wesołą i ze sporą dawką wiedzy oferuje książka A. i D. Mizielińskich „Którędy do Yellowstone?” Nie sądzę, żebym kiedyś do Yellowstone trafiła bo to z Polski daleko, ale ponieważ Mizielińskim właściwie nie zdarza się tworzenie nudnych książek, postanowiliśmy do „Yellowstone” zajrzeć. I nie pomyliliśmy się.

Autorzy znów stworzyli książkę, którą czyta się dobrze, informacje wchodzą do głowy nie wiadomo kiedy, a parki narodowe świata są tylko punktem wyjścia do pokazania, jak bardzo rozmaita jest przyroda na świecie. Wraz z 3 swojskich przewodników (żubr, wiewiórka i gołąb) mamy okazję pobyć kilka dni nie tylko w Yellowstone, ale też w Manu w Peru czy w Jiuzhaigou w Chinach. Dobrym zabiegiem literackim są krótkie scenki komiksowe, a także zaprezentowanie tylko urywków z bogactwa fauny i flory jaka jest na świecie, i skupienie się na kilku ważnych zjawiskach przyrodniczych (dlaczego wilki są ważne dla zachowania ekosystemu, skąd się wzięły żubry w Białowieży, skąd zwierzęta czerpią wodę ma pustyni Namib, czy też jak naukowo określić wiek złowionego rekina itp.) Poziom wiekowy małego odbiorcy można określić tak jak w przypadku „Pod ziemią pod wodą” na ok. 8 +; niektóre informacje można przeczytać też młodszym dzieciom, ale u nas w domu bardziej na serio książką zainteresował się dopiero 10-latek.

D jak Dziubak - Altannik lśniący i inni

E.Dziubak ilustruje tak, że nawet zwykły kamień wygląda interesująco i przyjaźnie😉 , nie wspominając o zwierzętach. Im też jest poświęcona książka „Co budują zwierzęta?” O budowlach zwierząt można poczytać tu i tam, ale ta książka to swoiste kompendium rozmaitych konstrukcji autorstwa ptaków, mrówek, pająków czy też trochę większych zwierząt, jak krety czy bobry Przy każdej budowli dużo też się dowiadujemy o poszczególnym gatunku. Naszą uwagę szczególnie zwróciły mrówki grzybiarki (to te co malowniczo noszą kawałki liści kilka razy większe od nich samych) oraz podróżujące mrówki legionistki potrafiące zbudować żywy most lub tratwę do przemieszczania się po wodzie. Niezwykły jest też rozdział poświęcony ptasim projektantom wnętrz; okazuje się , że altannik lśniący, aby zwabić samiczkę do swojego gniazda znosi tam masy niebieskich przedmiotów – piórek, muszelek, jagód itp., wszystko po to, żeby poprzez niebieskie otoczenie altannik wydawał się jeszcze bardziej niebieski niż jest w rzeczywistości.

Informacje w książce są dość skondensowane, najlepiej czytać ją fragmentami dzieciom już od lat 6.

D jak wyd. Dragon - Proszę państwa, oto miś

Wyd. Dragon wydało w ostatnich latach serię „Wszystko o…”, nas najbardziej zainteresowała cześć o niedźwiedziach. Choć nie są one tak dobrze znane jak koty czy psy, książka F.Moutou w przystępny sposób przybliża ich zwyczaje i cechy szczególne. Nie bez znaczenia są też ilustracje – wesołe i czasem intrygujące. „Komentatorem” zaś wszystkich opowieści o niedźwiedziach jest mały świstak, który wtrąca kilka słów o sobie (niedźwiedzie zasypiają zimą na 3 - 7 mscy, świstaki na 6 mscy). Z książki dowiemy się także, że niedźwiedź potrafi wyczuć fokę z odległości 30 km, może przemierzyć tysiące kilometrów, jest raczej roślinożerny, choć pandy jedzą głównie bambusy, a niedźwiedzie polarne foki i ryby, itd. 

W całym zestawieniu ta książka cieszyła się u nas w domu największym zainteresowaniem, być może z powodu dość komiksowej formy i raczej lekkiej narracji.

R jak Richter-Magnuszewska - Dzik jest dziki?

Ostatnimi czasy zdarza się, że nawet ludzie mieszkający w miastach mogą natknąć się na dziki, warto więc co nieco o tych zwierzętach wiedzieć. Świetną okazją do tego jest lektura książki J.Richter-Magnuszewskiej „Dzika książka o dzikach i ich kuzynach”. Dowiemy się z niej jakie role społeczne pełnią dziki w stadzie (przodownica, lochy, samura, wycinki itd.), jakie mają zwyczaje, jaką rolę pełnią w ekosystemie, co dokładnie dzik komunikuje swoim zachowaniem. Dzięki książce poznamy też dziczych kuzynów (dzikan zaroślowy, świnia brodata, pekari, astrajska i innych), a wszystko zilustrowane w charakterystycznym, kolorowym stylu autorki (ach, te kolorowe marginesy!) Nie brak też zagadek i zadań na spostrzegawczość dla młodszych czytelników. 

Na koniec autorka bardzo ciepło opowiada o swoich prywatnych spotkaniach z dzikami w Beskidzie Niskim gdzie mieszka😉

PS. Gdyby ktoś miał możliwość, warto wybrać się na Kaukaz, gdzie w małych wioskach owłosione świnki biegają całkiem swobodnie. Z punktu widzenia mieszkańców Polski jest to widok naprawdę niespotykany i zmienia całkowicie spojrzenie na te zwierzęta.

Początkujący fani zwierząt w poszukiwaniu dobrych lektur mogą zajrzeć też tu (klik)

Którędy do Yellowstone

A.i D. Mizielińscy

Dwie Siostry 2020

Wiek: 8+

Co budują zwierzęta?

E.Dziubak

Nasza Księgarnia 2020

Wiek: 6+

 

Wszystko o niedźwiedziach

F.Moutou, C.Xenard

Dragon dla dzieci 2019

Wiek: 5+

 

Dzika książka o dzikach i ich kuzynach

J.Richter-Magnuszewska

Nasza Księgarnia 2020

Wiek: 6+

Zainspiruj się! czyli opowieści o pasjonatach i radykałach (W.Mikołuszko "Wielkie przygody w świecie przyrody")

"Wielkie przygody.." to coś dla fanów biografii, szukających inspiracji do naśladowania. Choć tytuł książki sugeruje opowieści o przyrodzie, są one właściwie tłem do prezentacji sylwetek rozmaitych  działaczy, badaczy, malarzy – a w szczególności ich zmagań z otoczeniem, walki o możliwość życia po swojemu, często poświęcenia życia dla pasji. Wszystkich bohaterów książki – A. von Humboldta, B.Dybowskiego, E.Haeckel’a, W.Maathai, I.Momatiuk czy Z.Kielan-Jaworowską – łączy też jedno; fascynacja przyrodą i światem. To odkrywcy, naukowcy, artyści i aktywiści. Przyznam, że trochę mnie momentami męczył zaangażowany ton książki, pisany trochę „pod dyktando” obecnej mody na biografie aktywistów, działających w imię jedynie słusznych spraw. Mimo to jednak z książki można się czegoś dowiedzieć, np. tego że jezioro Bajkał zajmuje całą długość Polski po przekątnej (od razu łatwiej sobie wyobrazić jego wielkość), jak wyglądają śluzowce czy promienice pod mikroskopem (są fascynujące!), jakie obrazy malował H.Rousseau, jak działa kąpiel leśna, albo czym zajmuje się polska fundacja "Mysikrólik". Trzeba przyznać, że pasja z jaką bohaterowie książki poświęcili się odkrywaniu, badaniu i chronieniu przyrody jest niesamowita, a ich życie czasem bezprzykładne (nie wiem kto ze współczesnych mieszczuchów dałby radę jak H.Thoreau spędzić dwa lata w chatce w leśnej głuszy bez dostępu do internetu).

Duży atutem książki są też inspirujące ilustracje J.Rzezak.

Wielkie przygody w świecie przyrody

W.Mikołuszko, J.Rzezak

Agora 2020

Wiek: 10+

Niewielkie książki o wielkich emocjach. S.Wirsen „Kto decyduje?”, „Kto jest samotny?”, „Małe”

Niesamowite, jak w swoich krótkich książeczkach S.Wirsen potrafi opowiedzieć o ważnych sprawach nawet małych dzieci. Samotność, zazdrość, walka o własne zdanie to uczucia których doświadczają już nawet maluchy. A Wirsen opowiada o tym wszystkim prosto, w kilku słowach, i oszczędnych obrazkach, niezwykle czytelnych dla dziecka. Poniżej kilka części.

W „Kto decyduje?” mamy typową sytuację konfliktu między rodzicem a dzieckiem, rodzic chce jedno, dziecko drugie…a tak naprawdę dziecko cały czas chce być blisko. 

W „Kto jest samotny?” miś bardzo by się chciał z kimś pobawić, ale nikt nie ma czasu. Jest mu źle, ale w końcu wymyśla, co robić. Z kolei w części „Czyja babcia?” miś jest zazdrosny o kuzynkę dopóty, dopóki nie zaczyna jej boleć brzuch i można jej współczuć. 

Wirsen świetnie maluje postaci; kłębiąca się kreska pokazuje, że każdy z nas jest nosicielem sporego kłębka uczuć, ciągle w ruchu, które czasem się wylewają i są nie do opanowania.

Książki Wirsen są nie tylko atrakcyjne dla dzieci, ale też dobre dla dorosłych. Dają szybki i prosty wgląd w emocje dziecka, pokazują jego podejście do sytuacji, przez co łatwiej o rozwiązanie konfliktu.

„Małe” to książka już trochę straszna. W każdym domu zdarzają się kłótnie między rodzicami, a w tej książce Wirsten pokazuje jak bardzo dziecko to przeżywa. Rodzicom zdarzają się gorsze dni, ale bywa że cokolwiek jest źle, dziecko bierze to na siebie. Ilustracja gdzie rodzice kłócąc się wylewają z siebie fontanny emocji jest okropna, ale zarazem niesamowita w swym realizmie. Nawet jeden rodzic wychodzi trzaskając drzwiami i kłótni już nie ma, sytuacja wcale nie staje się lepsza – każda ze stron potrzebuje wsparcia, a dziecko - niemy świadek zdarzenia - wsparcia potrzebuje najbardziej, ale nie ma kto mu go dać. Książkowe dziecko zwierza się w końcu z problemów sąsiadce i przedszkolance… i czuje się lepiej.

Książki polecamy wszystkim przedszkolakom, a „Małe” zwłaszcza tym, stykającym się z domową przemocą.

Kto decyduje?

S.Wirsen

Zakamarki 2020

Wiek: 3+

M.Rezkova „Nie bój się! Wielka księga strachu (nie tylko) dla cykorków”

Strach jest jednym z bardziej podstawowych uczuć. O ile chwile wielkiego szczęścia, radości w gruncie rzeczy nie trwają zbyt długo, o tyle strach ludzkości „towarzyszy”; nie dobrze jeśli jest go zbyt dużo (ktoś żyje „w ciągłym strachu”), ale generalnie bywa czasem potrzebny (z obawy przed bólem brzucha nie zjem dziś kolejnego pączka..;)

M.Rezkova postanowiła strach rozłożyć na czynniki pierwsze, w dodatku na wesoło i atrakcyjnie. Książka podzielona jest na rozdziały (objawy strachu w ciele, koszmary, jakie postacie przyjmuje strach, potwory i duchy itd.) Każdy rozdział to krótki naukowy wstęp (ale nie bardzo trudny), dużo wstawek komiksowych wyjaśniających różne aspekty strachu (skąd się strach bierze, czy dorośli się czegoś boją), a także porady – jak przywołać dobre sny (nie oglądać tuż przed snem tv), jak uspokoić wystraszone zwierzę itp. Przydatne są też wskazówki, jak poradzić sobie z małych strachem czyli zmartwieniem, a także tremą, czy stresem będącym wynikiem paraliżującej górą obowiązków. Koniecznie trzeba zajrzeć też do rozdziału o tym, że złość czy agresja to nic innego jak strach w przebraniu.

Nie tylko dziecko, ale i dorosły przeczyta książkę z zainteresowaniem, np. fenomenalna jest część, gdy to samo wydarzenie jest przedstawione z punktu widzenia dziecka i rodzica (wszędzie widzącego zagrożenia). Warto do książki co jakiś czas wracać, strach w różnych formach towarzyszy większości ludzi, a książka Rezkovej pomaga go trochę oswoić. „Nie bój się” na szczęście nie jest też typowym poradnikiem psychologicznym, a raczej opowieścią o strachu, a dużo humorystycznych, rozluźniających scenek powoduje, że po lekturze rzeczywiście łatwiej się ze strachem zmierzyć i nabrać do niego (cennego!) dystansu.

Nie bój się! Wielka księga strachu (nie tylko) dla cykorków

M.Rezkova

Nasza Księgarnia 2020

Wiek: 8+

Historia jest ciekawa! C.Gifford „Historia kolorów”, „Świat starożytny w 100 słowach”

Co to cynober, a co lakmus

C.Gifford specjalizuje się w krótkich opowieściach dotyczących historii, sportu, odkryć naukowych itd. Najpierw zetknęliśmy się z jego „Historią kolorów”. Temat wydaje się wąski i mało atrakcyjny, a tymczasem historia kolorów to całkiem spory kawał historii ludzkości. Oprócz informacji, skąd ludzie w dawnych czasach pozyskiwali poszczególne barwniki (można było zresztą na tym zbić niezły interes), z książki dowiemy się jakie kolory kryją się pod takimi nazwami jak gumiguta, koszenila, cynober czy lakmus, a nawet o tym, że niektóre farby bywały trujące. Książka jest bardzo kolorowa jak na książkę o kolorach przystało, wszystkie ciekawostki podane krótko i atrakcyjnie – spodoba się wszystkim dzieciom lubiącym opowieści z historią w tle. Mój 10-letni pasjonat historii przeczytał książkę kilka razy i wciąż lubi do niej wracać.

Wśród faraonów, filozofów i gladiatorów

Kolejna książka Gifforda którą warto polecić to „Świat starożytny w 100 słowach”. Rewelacyje wrażenie robią ilustracje Gosi Herby, ale najważniejsze, że książkę też dobrze się czyta. Jest to zbiór 100 haseł dotyczących epoki od starożytnego Egiptu do upadku Cesarstwa Rzymskiego. W książce znajdziemy wyjaśnienie co to są hieroglify, uszebti, jaką miarę miał egipski łokieć, jak robiono starożytne kosmetyki, kim byli hoplici, co to gimnazjon, ostrakon, pucolana, w jaki sposób Rzymianie budowali drogi, itp. "Świat.." to książka dla wszystkich dzieci, które zetknęły się już ze starożytnością w szkole, jednak i dorośli mogą się z niej dowiedzieć wielu rzeczy. Tak jak „Historia kolorów”, również i „Świat „ nie jest napisany suchym encyklopedycznym językiem, stara się natomiast zaintrygować i zwrócić uwagę na ciekawostki. Również i tą książkę mój 10-latek poleca😉

Historia kolorów

C.Glifford, M-E.Peintre

Nasza Księgarnia 2020

Wiek: 9+

 

Świat starożytny w 100 słowach

C.Glifford, G.Herba

HarperKids 2020

Wiek: 9+